आषाढी एकादशीची वारी पूर्णत्वास आली की,वारकरी मायबाप विठ्ठल रखुमाईचे आशीर्वाद घेऊन घराच्या ओढीने पुन्हा एकदा परतीच्या मार्गाला लागतात...
वारकरी मायमाऊली घरी येते व तिच्या नित्याच्या कामात व्यस्त होऊन जाते. दिवसभर काबाडकष्ट आणि सांजेच्या प्रहरी शिवना काठावर असलेल्या सावता माळ्याच्या देऊळात माऊलीच्या भक्तीरसात गुंग होऊन सर्व माऊली भक्तांनी केलेला हरिपाठ,भजन दिवसभराचा थकवा आणि संसारातील तडजोडी यांना विसरायला लावणारा असतो...
इतके सर्व करूनही माझा वारकरी या दिवसात काहीतरी चिंतेत असलेला मला भासतो... कारण त्याला वारीतील एक-एक क्षण आठवत असतो अन् या निमित्ताने त्याला मायबाप विठ्ठल रखुमाईची आठवण येत असते...
एरवी निसर्ग हिरवीशाल अंगावर घेऊन त्याच्या सौंदर्याची मुक्तपणे उधळण करत असतो. पावसाने नदी,नाले पूर्णपणे भरलेली असतात,श्रावणाची जसजशी चाहुल लागते तसतशी झाडांना नव्याने पालवी फुटू लागते, सुगंधित फुलांची आरास निसर्गात सर्वदूर पसरू लागते...
या काळात घरात भर दुपारी शांतता असते अन् नकळत मलाही जाणीव होते की,माझ्या साहित्य क्षेत्रातील वाटचालीस सुरुवात याच दिवसांमध्ये लहानपणी आजोबांनी केलेल्या संस्कारातून झालेली असावी...
श्रावणाची चाहुल लागते आणि आषाढी वारीवरून जेव्हा आजोबा परतत असायचे,त्यावेळी येत असतांना आजोबा वारकरी संप्रदायातील,विविध विषयांतील बरीच पुस्तके पंढरपुरातील जत्रेतून घेऊन येत असत...
दुपारच्या वेळी घरातील सर्व कामे आवरले सर्व शेताला गेले की आजोबा ती मोठ्ठाली पुस्तके त्यांच्या पडसात असलेल्या खोलीत वाचत बसलेले असायची. मी लहान असल्यामुळे वाचन वगैरे मला येत नसले तरी त्यातील चित्र मी बघत असायचो,चित्र बघत बघत शांत बसलेलो असल्यामुळे बाबा ती पुस्तके बघण्यास मला सहज देत असायची, चित्रे बघून बघून एक क्षण यायचा की मी तिथेच झोपी जायचो...
हे सर्व होत असतांना बाबांचे नियमित वाचन आणि माझी ठरलेली पुस्तकांची रोजची भेट,यांमुळे पुस्तकात मन कधी रमायला लागले समजले नाही आणि नकळत बालवयात पुस्तकांप्रती प्रेम आणि वाचनाची आवड निर्माण झाली...
पुढे जेव्हा तालुक्याच्या गावाला राहायला आलो तीच आवड वडिलांना असल्यामुळे श्रावण महिन्यात महिनाभर वडील घरात करत असलेले ज्ञानेश्वरी पारायणे करत असत. वडिलांची विविध विषयांवरील वाचलेली थोडीफार पुस्तके,त्यामुळे कुठेतरी आजोबांनी बाबाला आणि बाबांकडून हे सर्वच पिढीजात भेटत होते नकळत त्यामुळेही आवड निर्माण होऊ लागली होती...
घरात बाबांनी आणलेला टेपरेकॉर्डर आणि त्यामुळे बालवयात मनावर परिणाम करून गेलेल्या आठवणी आजही तश्याच ताज्या आहे...
पहाटेच्या वेळी ऐकलेली विविध भक्तिगीते,सांजवेळी ऐकलेलं ताटी उघडा ज्ञानेश्वरा,मुंगी उडाली आकाशी,साने गुरुजींची खरा तो एकची धर्म,ग्रेसांची बालवयात मनावर खोलवर रुतून बसलेली कविता
पाऊस कधीचा पडतो..!
हे सर्व नकळत साहित्य क्षेत्रातीची ओढ लावन्यास आणि त्याची आवड माझ्या आत निर्माण करण्यास कारणी ठरत होते, मुळात मी स्वतःला साहित्यिक म्हणू की नको हाच एक प्रश्न आहे. कारण साहित्यिक हा खूप उंचीचा शब्द आहे,पद आहे आणि माझा प्रवास तिथवर झाला की नाही हे मला अजूनही उलगडले नाहीये....
आजही नकळत रात्रीच्या वेळी घरातील सर्व कामे आवरले की आईची असलेली गाणे,भारुड,पोवाडा,कविता,विविध ललित लेख ऐकण्याची इच्छा नकळत पुन्हा एकदा या विशेष आवडीकडे घेऊन जात असते...
अलीकडे बरेच पोवाडे ऐकले,पोवाडा म्हंटले की फारतर आपल्याला फक्त शिवाजी महाराज आणि अफजल खानाचा पोवाडा आठवतो. तो का नाही आठवावा शौर्याची,इतिहासाची साक्ष देणारा तो पोवाडा आहेच पण अलीकडे बरेच पोवाडे ऐकले आणि नकळत इतिहासातील बरीचशी माहिती समोर आली जी घेण्यापासून मी वंचित होतो...
कधीतरी मग आईच्या सोबतीने विविध कविता ऐकल्या की,मग नकळत इंद्रजित भालेराव यांच्या माध्यमातून महाराष्ट्राला भेटलेली बहीणाबाईंच्या ओव्यांची परंपरा नव्याने स्पष्ट होते. विविध कवितांचे प्रकार कानी पडतात अनेक नवोदित लेखक,कवी,कवयित्री विचारवंत यांची नव्याने ओळख होते मग आपसूकच हात लिहता होऊ बघतो...
विविध कथा,लेख मी लिहू लागतो अन् कुठेतरी हे समाधान खूप काही देऊन जाते...
मग आठवून जाते
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा