कंत्राटी कामगारांचं ओसाड वर्तमान..!
कंत्राटी पद्धतीने काम करणाऱ्या कामगारांच्या आयुष्याचं गणित खूप सोप्पं असतं. कारण त्यांच्या आयुष्यात फार काही बदल होत नसतात. घड्याळीच्या काट्यावर फर्स्ट, सेकंड, थर्ड करत त्यांचं आयुष्य चालू असतं.
सगळं व्यवस्थित चालू असलं की कसं बाईचं पाळी चक्र दर महिन्याला फिरत राहते अन् काही घडवून यायचं, आणायचं असलं की नऊ महिने नऊ दिवस एक जीव पोटात वाढवला जातो. तसंच काहीसं सगळं जुळून आलं की नऊ महिने कंत्राटी पद्धतीने ही कामगार माणसं एका कंपनीत काम करत राहतात.
मग जसं बाई मोकळी होते, तसं पुन्हा मोकळं व्हायचं. दोन महिने परत याच्या खाली त्याच्या खाली करत काम मिळवायचं. दोन महिने झाले की पुन्हा नऊ महिने, सहा महिने हे चक्र चालू असतं. जोवर हातपाय काम करत असतात किंवा तसं सुपरवायझरला वाटत असतं तोवर. एकदा हे वाटणं बंद झालं की वेश्यावस्तीत जशी एका उतरत्या वयात आलेल्या बाईची अवस्था होते तशी इथल्या कामगाराची अवस्था होते.
फरक इतकाच ती भटकत राहते गिऱ्हाईकांच्या सोयीनुसार अन् तो भटकत राहतो बंद पडलेल्या औद्योगिक वसाहतीत भोक पडलेलं गोणपाट घेऊन मळकटलेले कपडे घालून, वाढलेले दाढीचे खुंट, अन् मानेवर आलेल्या केसांना घेऊन भंगार जमा करत. बंद पडलेली औद्योगिक वसाहत तितकीच बेसूर भासत असते जितकं त्याचं जगणं असतं.
एकीकडे यंत्रांची घरघर चालू असते, वेळेवर वसाहतीत भोंगे वाजत राहतात, स्फोट होत राहतात कित्येकजण जगण्यासाठी त्या आगीत पोळत राहतात अन् कित्येकजण हळूहळू रोज या भोंग्याच्या आवाजावर हळूहळू मरत राहतात.
भकास,बकाल आयुष्य काय असावं तर हे असं. इतकं भयाण असावं का..? असं अनेकजण मला विचारून जातात. एखाददोन महिने हे यंत्रांच्या बटणावर चालणारं यंत्रवत आयुष्य जगून बघितलं की प्रचिती आपोआपच येते.
एकदा असं सहज इंटरवह्यूमध्ये बोलून गेलो होतो जे खरं होतं की शेतकऱ्यांच्या वाट्याला आलेल्या संघर्षापेक्षा कंत्राटी कामगारांच्या वाट्याला आलेला संघर्ष किंचित जास्तच असतो. समोरचा व्यक्ती हसून मोकळा झाला. भर दुपारच्या उन्हात एसीचा गारवा अनुभवणाऱ्या त्या साहेबांना शेतकऱ्याच्या नुकसानीची झळ अन् कंत्राटी कामगारांची आयुष्यभर चालणारी फर्स्ट, सेकंड, थर्ड शिफ्टची वारी त्याला कळली असती तर तो इतका कुत्सितपणे हसला नसता अन् आमची हकालपट्टी करून पैसे घेऊन पदावर माणसं भरून घेतली नसती.
असो पर्याय नाहीये आम्ही भटकत राहूत पायाने रांगोळी गिरवत राहूत औद्योगिक वसाहतीमध्ये असलेल्या डांबरी वाटा ढवळ्या करत राहू..!
हे सगळं कसं मोकाट वाटणारं लिखाण भासत असावं पण; या जगण्याला सीमा नाहीये, तितकंच मोकाट हे आयुष्य आहे. फुकट नाही आयुष्याच्या शेवट हातावर मोजण्या इतपत लोकं सुस्थितीत जगतात कंत्राटी पद्धतीने काम करणारे कामगार.
असो आयुष्य आहे, मग काम आलं अन् काम आलं म्हणजे औद्योगिक वसाहत आली, दीड किलोचा सेफ्टी शूज आला. महिन्याच्या अखेरीस पगार झाला की दोन जोडी सॉक्स न घेऊ शकणारे कंत्राटी कामगार मी बघितले आहे. पर्याय नाहीये, जितकं दिसतं तितकं सर्व स्मार्ट नाहीये हे सगळं. चकपक दिसते, पंचतारांकित औद्योगिक वसाहत दिसते.
मर्सिडीज,फॉर्चूनर,होंडा सिटी,अमक्या धमक्या पॉश गाड्या कंपनीच्या आत दिसतात, कंपनीच्या गेट बाहेर गेटर आलेल्या टायराच्या सायकली, ऑईलसील फुटलेल्या, पन्नासचं पेट्रोल टाकीत असलेल्या टूव्हीलर बघितल्या की हे चकाचक औद्योगिक वसाहतीचं जग कितपत खरं खोटं हे कळून येतं.
बरच काही लिहायला आहे पण फर्स्ट, सेकंड, थर्ड करायचं म्हंटले की उसंत नाहीये अन् उसंत, वेळ असल तरीही आपलीच कैफीयत मांडायला हा काही डोंबाऱ्याचा खेळ नाही.
लिहल कधीतरी तूर्तच थांबतो..
Written by
Bharat Sonawane .
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा